Kalbin çalışması…
Kalbin çalışmasını sağlayan elektrik sistemi mevcuttur. Kalbin ritmi öncelikle Sinüs düğümünden çıkan elektrik uyarıları ile oluşur. Bu nedenle kalp kası (myokard) kendi başına kasılma özelliğine sahiptir. Kalbin sinüs düğümü adı verilen noktasından çıkan düzenli uyarılar özel bir iletim yoluyla kalp kası hücrelerine ulaşır.
Normalde dakikada 60-100 defa çıkan bu uyarılar kalp odacıklarını çevreleyen kalp kasının bütününü kasarak içindeki kanı büyük ve küçük dolaşıma gönderir. Buna kalp kasılması (sistolü) denir.
Kalp kası hücreleri çok kısa süren bu kasılma döneminden sonra hemen eski duruma geçerek kulakçıklardan karıncıklara kanı boşaltırlar. Bu olay nabız sayısı kadar tekrarlanır.
Kalbin elektrik faaliyeti ile meydana gelen akım değişiklikleri, kalp çevresindeki dokuların ve bilhassa kanın yardımı ile bütün vücuda aynı anda yayılır. Vücudun çeşitli yerlerine konan iletici uçlar (elektrotlar) vasıtasıyla ortaya çıkan elektrik değişiklikleri yükseltilerek kaydedilir.
Kısaca;
Kalbin ritmi öncelikle sinüs düğümünden çıkan elektrik uyarıları ile oluşur. Normalde dakikada 60–100 defa çıkan bu uyarılarla önce kulakçıklar kasılır ve içindeki kanı karıncıklara boşaltırlar, takiben (küçük bir gecikmeyi takiben) karıncıklar kasılır ve kulakçıklardan kendilerine gelen kanı aorta ve akciğer atardamarına (pulmoner arter) atarlar. Kalpte oluşan bu elektrik akımlarının kâğıda yazdırılma işlemine elektrokardiyografi (EKG) denir.
Elektrokardiyografi (EKG)
Kalbin elektriksel aktivitesinin özel kâğıtlara yazdırılma işlemine elektrokardiyografi (EKG) denilmektedir. Kalbin elektriksel aktivitesi deriye yerleştirilen küçük metal diskler (elektrotlar) vasıtasıyla ölçülmektedir.
Elektrotlar hastanın göğsüne, kollarına ve bacaklarına yerleştirilmektedir. Elektrotlar, elektriksel aktiviteyi kâğıt üzerindeki şekle dönüştüren cihaza bağlanmaktadır. Kâğıt üzerindeki bulgular da hekimler tarafından değerlendirilmektedir.
EKG içinde görülen şekiller ne demektir?
Normal bir EKG’de P, QRS ve T diye adlandırılan 3 dalga ve bunlar arasında düz çizgiler vardır. Bu dalga ve çizgilerdeki değişiklikler normalden sapmaları gösterir.
P dalgası kulakçıkların uyarılması ile kasılmasını gösterir.
QRS dalgası karıncıklara geçen uyarı ile kasılmayı gösterir.
T dalgası ise karıncıkların sakin – gevşeme hale gelmesini gösterir.
Dalgalar arasındaki mesafeler dalgaların süresi yükseklikleri (voltajları), şekilleri, düzenli olarak birbirlerini takip etmelerindeki değişiklikler kalpte olabilecek yapı değişikliğini veya hastalığı gösterebilir.
Elektrokardiyografi (EKG) kalp genişlemesi, kalp büyümesi, kalbe giden kan miktarındaki azalma, yeni veya eski kalp hasarları, kalp ritim problemleri ve değişik kalp ve kalbi saran zar hastalıkları hakkında önemli bilgiler verebilmektedir.
Elektrokardiyografi(EKG), kalbin kulakçık ve karıncıklarının kasılma ve gevşeme evrelerini, kalbin uyarılması ve uyaranın iletilmesi sırasında ortaya çıkan elektrikli aktiviteyi milimetrik kâğıt üzerine yazdırma temeline dayanan bir muayene yöntemidir. Kalbin elektriksel haritasının resmidir. Ayrıca EKG ile kalbin şekli hakkında bilgi edinilebilir.
EKG incelendiğinde kalp kasının gevşeme ve kasılma dönemleri dalga formları olarak kâğıda yazdırılır. Dalgalar arasındaki mesafeler dalgaların süresi yükseklikleri (voltajları), şekilleri, düzenli olarak birbirlerini takip etmelerindeki değişiklikler kalpte olabilecek yapı değişikliğini veya hastalığı gösterebilir.
EKG bugün hekimlere yardımcı olan modern bir tetkik metodudur. Bununla beraber EKG kalpteki rahatsızlıkları tam bir doğrulukla göstermeyebilir. Çünkü EKG kayıtlarının normal sınırları çok geniştir. Ayrıca bir kalp hastasının EKG’si normal görünebileceği gibi EKG’si bozuk gibi görünen kişinin kalbi sağlam olabilir.
EKG nasıl çekilir?
EKG çekilmesi için hastanın özel olarak hazırlanmasına gerek yoktur. Ağrılı veya hasta açısından sıkıntılı bir işlem değildir. Her hangi bir yerde hasta yatar durumdayken çekilebilir.
EKG cihazına bağlı olan bir kablo aracılığı ile 2 kola, 2 bacağa ve 6 tane de göğüs bölgesine elektrod denilen metal plakalar tutturulur. Böylece bu elektrodlar aracığı ile kalpte oluşan elektrik akımları kâğıda yazdırılır.
Toplam işlem süresi 1-2 dakikadır. Özellikle ritim probleminin olduğu durumlarda dakikalarca ritim kayıtları alınabilir.
EKG ne için kullanılır?
Elektrokardiyografi kalbin işlevinin değerlendirilmesinde kullanılan en önemli yöntemlerden biridir. Doğrudan doğruya kalp kasının kasılma şeklini gösterir.
EKG ile kalbin ritim ve iletim bozuklukları (kalbin hızlı çalışması (taşikardi) veya yavaş çalışması (bradikardi) ile seyreden hastalıkları, atrial fibrilasyon, SVT) belirlenebilir.
Kalp damar hastalığı tanısında: Kalp damarlarında daralma veya kalbin beslenmesinde problemleri görülebilir. Yeni kalp krizinin tanısında veya daha önceden kalp krizi geçirip geçirmediğinin araştırılmasında kullanılır.
Kalp duvarlarında kalınlaşma ve kalp boşluklarında genişleme bulguları saptanabilir.
Kardiyomiyopatiler (kalp kasının çeşitli nedenlere bağlı hastalıkları)
Perikarditler (kalp zarının çeşitli nedenlere bağlı iltihapları)
Miyokarditler (kalp kasının çeşitli nedenlere bağlı iltihapları)
Bazı doğumsal kalp hastalıkları değerlendirilebilir.
Elektronik kalp pilinin işlevleri değerlendirilebilir.
Bazı kalp ilaçlarının etkileri (Digoksin, aritmi ilaçları) kontrol edilebilir.
Vücutta sıvı ve elektrolit dengesinin bozukluklarında (özellikle serum potasyum eksikliği veya fazlalığı ) yararlıdır.
“Bu arada hemen belirtmek gerekir ki EKG, tek başına tanıda yararlı değildir. Özellikle kalp damar hastalıklarında mutlaka hastanın şikâyeti, fizik muayene bulguları ve gerekirse diğer laboratuvar yöntemleri ile birlikte değerlendirmek gerekir.”
EKG işleminin basit olması, hasta açısından zahmetsiz olması, her yerde uygulanabilir ve ucuz olması sebebiyle kalp hastalılarının tanısında başlangıç testi olarak yaygın olarak kullanılmaktadır.
